Emmanuel Macron dhe Marine Le Pen janë kandidatët kryesorë në raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale franceze.
Macron, presidenti aktual i Francës, pritet të marrë 28.6% të votave, duke e vendosur atë në vendin e parë, sipas një analize të kryer nga anketuesi Ifop-Fiducial për transmetuesit francezë TF1 dhe LCI.
Le Pen, që kryeson për një kohë të gjatë të djathtën ekstreme franceze, është në rrugën e duhur për të dalë e dyta me 23.6%.
Dymbëdhjetë kandidatë konkurruan për postin e lartë. Nëse asnjëri prej tyre nuk merr më shumë se 50% të votave, dy të parët do të përballen me njëri-tjetrin në balotazh më 24 prill.
Gara u karakterizua nga apatia e votuesve, sipas Ifop-Fiducial.
Pjesëmarrja e votuesve u vlerësua në 73.3%, më e ulëta në një raund të parë në 20 vjet.
Macron u bëri thirrje votuesve të dalin në raundin e dytë në një fjalim pas mbylljes së qendrave të votimit.
“Asgjë nuk është zgjidhur dhe debati që do të kemi në 15 ditët e ardhshme është vendimtar për vendin tonë dhe Evropën tonë”, tha ai.
“Unë nuk dua një Francë e cila, pasi është larguar nga Evropa, do të ketë si aleatët e saj të vetëm populistët dhe ksenofobët ndërkombëtarë. Këta nuk jemi ne. Unë dua një Francë besnike ndaj humanizmit, ndaj frymës së iluminizmit,” tha ai.
Macron po kërkon të bëhet presidenti i parë francez që fiton rizgjedhjen që nga Zhak Shirak në 2002.
Ndërsa sondazhet i kanë dhënë atij një avantazh të qëndrueshëm në fushë, gara u shtrëngua ndjeshëm muajin e kaluar.
Mbështetja e Le Pen është rritur në mënyrë të vazhdueshme javët e fundit. Megjithëse ajo njihet më së shumti për politikat e saj të së djathtës ekstreme, si kufizimi drastik i imigrimit dhe ndalimi i mbajtjes se shamive të muslimanëve në vende publike, ajo ka drejtuar një fushatë më të zakonshme këtë herë, duke zbutur gjuhën e saj dhe duke u fokusuar më shumë në çështjet ekonomike, si rritja e kostos së jetesës, një shqetësim kryesor për elektoratin francez.
Në fjalimin e saj të dielën, Le Pen u zotua se do të jetë presidente e “të gjithë francezëve” nëse fiton raundin e dytë dhe u bëri thirrje atyre që nuk votuan për Macron ta mbështesin atë në raundin e dytë.
Vendin e tretë e ka zënë majtisti Jean-Luc Melenchon me 20.1%. Melenchon gëzoi një rritje të vonë të mbështetjes dhe u konsiderua si një kandidat i mundshëm për të sfiduar Macron.
Asnjë kandidat tjetër nuk ka marrë më shumë se 10% të votave, sipas analizës.
Komentatori politik i ekstremit të djathtë, i kthyer në kandidat presidencial Eric Zemmour, i cili gëzonte një vend në mesin e tre kandidatëve kryesorë deri në mars sipas sondazhit të Ifop, doli në vendin e katërt me 7%.
Kandidatët që humbën kanë filluar shpejt të publikojnë mbështetjen e tyre pas dy të parëve. Ndërsa Zemmour u kërkoi mbështetësve të tij të votojnë për Le Pen, të tjerët u kanë kërkuar mbështetësve të tyre që të distancohen prej saj.
Melenchon që u rendit i treti u tha mbështetësve të tij se “nuk duhet t’i japim asnjë votë zonjës Le Pen”. Kandidatët nga partitë tradicionale të qendrës së majtë dhe të qendrës së djathtë, socialistët dhe republikanët, kanë mbështetur tashmë Macron.
Kandidatja socialiste, Anne Hidalgo, tha se një fitore e Le Pen do të rrënjoste në Francë “një urrejtje të të gjithëve kundër të gjithëve”, ndërsa republikanja Valerie Pecresse tha se ishte sinqerisht e shqetësuar për vendin sepse “e djathta ekstreme nuk ka qenë kurrë kaq afër fitores”.
“Projekti i Marine Le Pen do ta hapë Francën ndaj mosmarrëveshjeve, impotencës dhe kolapsit”, tha Pecresse.
Ai revanshi
Sondazhet përpara garës treguan se një raund i dytë i Macron vs Le Pen ishte rezultati më i mundshëm. Macron mundi Le Pen pesë vjet më parë, por ekspertët kanë thënë se një garë e dytë mes të dyve do të ishte shumë më e fortë se gara e 2017-ës.
Macron nuk është më në një fillim politik dhe duhet të kandidojë në një histori të përzier.
Ndërsa plani i tij ambicioz për të forcuar autonominë dhe peshën gjeopolitike të Bashkimit Evropian i dha atij respekt jashtë dhe brenda, ai mbetet një figurë përçarëse kur bëhet fjalë për politikat e brendshme.
Menaxhimi i jelekëve të verdhë, një nga protestat më të zgjatura të Francës në dekada, dhe pandemia Covid-19 ishin jopërfundimtare.
Politika e Macron gjatë krizës – duke u kërkuar njerëzve që të tregojnë prova të vaksinimit për të vijuar jetën normalisht – ndihmoi në rritjen e shkallës së vaksinimit, por ndezi një pakicë të zëshme kundër presidencës së tij.
Macron, deri më tani, ka bërë shumë pak fushatë. Ekspertët besojnë se strategjia e tij ishte të shmangte përleshjen politike për aq kohë sa të ishte e mundur për të valëvitur imazhin e tij si kandidati më presidencial nga të gjithë.
Sondazhet treguan se ai i printe vazhdimisht të gjithë kandidatët dhe ai u konsiderua si një fitues për të kaluar në raundin e dytë.
Sondazhi nga Ifop-Fiducial i publikuar të dielën tregoi se Macron do të fitonte një garë në raundin e dytë kundër Le Pen me vetëm 51% ndaj 49%.
“Pakënaqësia e përhapur me Macron (veçanërisht në mesin e të rinjve) do të thotë se rezultati është i pasigurt dhe i paparashikueshëm. Le Pen do të vazhdojë ta shfrytëzojë këtë dhe një trazirë e madhe politike mbetet e mundshme,” tha komentatori i çështjeve evropiane të CNN, Dominic Thomas.
“Sado që ata të mos e pëlqejnë Le Penin, ka një botë dallimesh mes saj dhe Macron, dhe se si ajo do të prishte politikën evropiane dhe globale”.
Le Pen është përpjekur ta portretizojë veten si një kandidate shumë të ndryshme nga ajo që humbi me lehtësi nga Macron në vitin 2017, kur u përpoq të pozicionohej në klasat e harruara punëtore franceze si përgjigja e vendit të saj ndaj Presidentit të atëhershëm të SHBA-së, Donald Trump.
Ndërsa qëndrimi i saj nacionalist ekonomik, pikëpamjet mbi imigracionin, euroskepticizmi dhe qëndrimet ndaj Islamit në Francë janë të pandryshuara, Le Pen ka kërkuar të zgjerojë apelin e saj.
Gara fillimisht u parashikua të ishte një referendum mbi dominimin e së djathtës ekstreme në politikën franceze, por lufta në Ukrainë – një tjetër çështje kyçe për votuesit – e përmbysi garën.
Macron ka mbajtur vendin e parë në shumicën e sondazheve përpara zgjedhjeve të këtij viti.
Shumë ekspertë prisnin gjithashtu se lufta do të dëmtonte Le Pen, e cili kishte qenë një admiruese e zëshme e Vladimir Putin.
Le Pen e vizitoi presidentin rus gjatë fushatës së saj të vitit 2017, por këtë herë, ajo u detyrua të heqë në fletëpalosje një foto të saj dhe Putinit nga ai udhëtim pas sulmit të paprovokuar të Rusisë ndaj fqinjit të saj.
Thomas, komentatori i çështjeve evropiane të CNN, shpjegoi se debatet e ardhshme do të jenë vendimtare nëse Macron dëshiron të bindë votuesit se mbështetja e mëparshme e Le Pen për Putinin duhet ta skualifikojë atë.
“Ajo do të jetë ketë ndikim për një sërë çështjesh të brendshme, por do të ketë vështirësi të bindë elektoratin për kredencialet e saj të politikës së jashtme, veçanërisht duke pasur parasysh lidhjet e saj të gjata me Rusinë,” tha ai.
