Në qytetin e rrethuar të Mariupolit, skenën e betejave më të ashpra në luftën trejavore të Rusisë kundër Ukrainës, njerëzit tani janë aq të uritur sa po vrasin qentë endacakë për ushqim.
Dmytro, një biznesmen që u largua nga qyteti në një rrëfim për “Financial Times” thotë se, miqtë e tij i kishin treguar për këtë veprim.
Kjo pasi ishin të dëshpëruar dhe në ditët e fundit të furnizimeve të tyre.
“Ju i dëgjoni fjalët, por është e pamundur t’i pranoni ato, të besoni se kjo po ndodh”, tha ai.
“Është ferri mbi tokë”!
Pas ditësh sulmesh ajrore dhe artilerie, që thyen tre linjat e fortifikimeve mbrojtëse të Mariupolit, trupat ruse tani kanë hyrë në qendër të qytetit.
Luftime të ashpra janë raportuar në disa nga rrugët kryesore tregtare të tij dhe pranë Sheshit të Teatrit, një pikë referimi kyçe.
Të dielën mbrëma, Rusia i dha Ukrainës afat deri në orën 5 të mëngjesit me kohën lokale për të vendosur nëse do të dorëzohej Mariupoli.
Ministria e saj e Mbrojtjes tha se do t’i lejonte trupat ukrainase të largoheshin nga qyteti, por vetëm nëse ata dorëzonin armët.
“Forcat ruse tashmë kanën nën kontroll Livoberezhnyin ose rrethin e krahut të majtë, në lindje të qytetit, si dhe Mikroraiony 17-23, një varg lagjesh banimi në veri-lindje”, tha Anna Romanenko, një gazetare ukrainase, e cila është në kontakt të ngushtë me forcat ukrainase atje.
“Linja e frontit kalon pikërisht përmes Mariupolit tani”, tregoi ajo.
Dmytro, i cili nuk pranoi të jepte mbiemrin e tij, ishte njëri nga një numër i banorëve të Mariupolit që “Financial Times” kontaktoi me telefon, pasi ata ishin evakuuar gjatë javës së kaluar në qytetin e kontrolluar nga Ukraina të Zaporizhzhia, rreth 230 km në perëndim.
Të gjithë përshkruanin një sulm kaq brutal saqë ka shkatërruar qytetin, ka vrarë dhe gjymtuar civilë të panumërt dhe ka lënë plagë të thella te të mbijetuarit.
Mykola Osichenko, shefi ekzekutiv i Mariupol TV, tha se kujtimi i tij i tre javëve të fundit ishte ndjenja e pafuqisë së plotë.
“Kur binin bombat, unë e mbuloja në mënyrë rutinore djalin me trupin tim”, rrëfeu ai, duke shtuar se e dinte se nuk mund ta mbronte atë, se ishte një akt dëshpërimi.
I vendosur strategjikisht në Detin Azov, porta për në Detin e Zi, Mariupoli ishte në pikën kryesore të Rusisë që nga fillimi i luftës.
Që prej vetëm pak ditësh, forcat e saj filluan të lëshojnë raketa në qytet në një sulm që ndërpreu furnizimin e tij me energji elektrike, gaz dhe ujë dhe la 400 mijë banorët e tij të strukur në strehimore të ngrira, të përqafuar për ngrohtësi.
Autoritetet e Mariupolit thanë se 2 mijë e 400 banorë të qytetit ishin vrarë që kur Rusia filloi pushtimin e saj.
Të mbijetuarit përshkruan përpjekje të dëshpëruara për të grumbulluar furnizime ndërsa bombat shpërthyen rreth tyre.
Dmytro tha se ai vizitoi tregun qendror të dielën e kaluar pasi ai ishte rrafshuar nga një sulm artilerie ruse.
“Gjithçka po digjej, kishte kufoma kudo, dhe unë thjesht po ecja, duke marrë një lakër këtu, një karotë atje, duke e ditur se kjo do të thoshte se familja ime do të jetonte edhe një ose dy ditë”, rrëfeu ai me dëshpërim.
Dëshmitarët përshkruan skena post-apokaliptike të qenve endacakë që hanin eshtrat e viktimave që ishin shtrirë të pavarrosur në rrugë.
Viktimat civile janë vendosur në varreza masive ose janë varrosur në oborret e shtëpive: funeralet e duhura janë shumë të rrezikshme.
Rrethimi i Mariupolit në stilin mesjetar të Rusisë i la banorët e saj të përballen me një mungesë akute të ushqimit dhe ujit.
Pa gaz, ata gatuajnë ushqim në zjarret e kampeve të bëra nga mobiljet e thyera në oborret e shtëpive të tyre.
Osichenko tha se njerëzit në shtëpinë e tij, të etur të dëshpëruar, kulluan ujin nga radiatorët, mblodhën dhe shkrinin borën e gjithashtu kërkuan parqet lokale për rrjedhat e ujërave të ëmbla.
“Por aty do të krijoheshin radhë dhe ky ishte një objektiv i përsosur për raketat ruse”, tha ai.
Imazhet e postuara në mediat sociale tregojnë shkallën e shkatërrimit – blloqe të mëdha apartamentesh u shndërruan në ferr pasi pësuan një goditje të drejtpërdrejtë, flakët që dërgojnë kolona të mëdha tymi të zi në qiell, rrugë të shpërndara me kafazet e djegura të autobusëve dhe makinave të rrënuara.
Autoritetet dhanë alarmin pasi avionët rusë bombarduan teatrin kryesor komunal të qytetit të mërkurën e kaluar, duke rritur frikën për qindra gra dhe fëmijë që kishin përdorur bodrumin e tij si një strehë për sulme ajrore.
Është ende e paqartë se sa njerëz u vranë ose u plagosën në sulm. Rusia mohon të ketë shënjestruar civilët dhe ka akuzuar autoritetet ukrainase për përdorimin e tyre si mburoja njerëzore.
Tani banorët përballen me një rrezik të ri: evakuimin në pjesë të Rusisë, ku i pret një fat i pasigurt.
Të evakuuarit e mundshëm fillimisht merren në pyetje nga zyrtarët rusë, të cilët “i testojnë ata për të parë nëse janë të besueshëm”, tha Romanenko.
“Ata kontrollojnë burimet e tyre të mediave sociale për ndonjë gjë antiruse”.
Shumë banorë të tjerë kanë përfituar nga momentet e rralla të qetësisë midis sulmeve të bombardimeve për t’u larguar nga Mariupoli.
Një udhëtim që në kohë paqeje mund të bëhet për rreth dy orë e gjysmë tani zgjat 16 orë.
Romanenko, e cila ka lindur dhe është rritur në Mariupol dhe ka jetuar atje gjithë jetën e saj, tani është në Zaporizhzhia, një refugjate.
Ajo tha se ishte zemërthyer për fatin e qytetit të saj – por është e vendosur të kthehet, një ditë, “dhe të bëj gjithçka që mundem për ta rindërtuar atë”.
“Unë do të kthehem pasi rusët të kenë ikur. Aty janë varrosur të gjithë paraardhësit e mi. Nuk mund të jem e lumtur askund tjetër”.
