Presidenti demokrat Joe Biden dhe një negociator republikan thanë të premten se po punonin për një marrëveshje për të rritur tavanin e borxhit prej 31.4 trilionë dollarësh të qeverisë amerikane.
Më herët, Departamenti i Thesarit paralajmëroi se afati i fundit i mospagimit është 5 qershori.
Të dyja palët kanë negociuar për javë të tëra lidhur me një marrëveshje të mundshme për të rritur kufirin e huamarrjes nga qeveria federale.
Republikanët gjithashtu nga ana tjetër po bëjnë presion për shkurtime të mprehta të shpenzimeve.
Pa një marrëveshje, Shtetet e Bashkuara mund të përballen me një dështim katastrofik.
Sekretarja e Thesarit të SHBA-ve, Janet Yellen tha se qeveria do të kishte mungesë të parave për të paguar faturat e saj më 5 qershor.
Yellen kishte thënë më parë se kjo datë mund të vinte më 1 qershor, që do të thotë se parashikimi i ri lejonte më shumë kohë.
Negociatorët po diskutojnë një marrëveshje që do të heqë kufirin për dy vjet, por mbeten në mosmarrëveshje nëse duhet të forcohen kërkesat e punës për disa programe kundër varfërisë.
Çdo marrëveshje do të duhej të fitonte miratimin në Dhomën e Përfaqësuesve të kontrolluar nga republikanët dhe Senatin e udhëhequr nga Demokratët përpara se Biden të mund ta nënshkruante atë në ligj – një proces që mund të zgjasë më shumë se një javë.
Negociatorët kanë arritur paraprakisht një marrëveshje që do të kufizonte shpenzimet për shumë programe qeveritare vitin e ardhshëm, sipas një zyrtari amerikan.
Çfarë ndodh kur SHBA-të arrijnë kufirin e borxhit?
Kongresi ka autorizuar triliona dollarë në shpenzime gjatë dekadës së fundit, duke bërë që borxhi i Shteteve të Bashkuara të jetë gati trefishuar që nga viti 2009.
Gjatë asaj periudhe, aftësia e Departamentit të Thesarit për të marrë hua para për të bërë pagesat për atë borxh ka kaluar vazhdimisht në një kufi të mandatuar nga Kongresi mbi huamarrjen e njohur si tavani i borxhit.
Përpjekjet për të ngritur ose hequr tavanin janë bërë temë e debatit të nxehtë mes politikëbërësve.
Disa ligjvënës që dënojnë borxhin e qeverisë kanë përdorur negociatat për ndryshimin e kufirit në përpjekje për të detyruar shkurtimet e shpenzimeve.
Largësia e Kongresit mbi këtë çështje ka çuar gjithnjë e më shumë në përçarje, duke përfshirë mbylljen e qeverisë dhe fantazmën e falimentimit që ka kërcënuar të shtyjë ekonominë në krizë.
Me çështjen përsëri në tryezë në 2023, ekonomistët po paralajmërojnë për pasoja katastrofike nëse Departamenti i Thesarit nuk mund të paguajë më borxhet e vendit.
Cili është tavani i borxhit?
Krijuar nga Kongresi në 1917, kufiri i borxhit, ose tavani, përcakton shumën maksimale të borxhit federal të papaguar që qeveria amerikane mund të pësojë.
Në janar 2023, borxhi i përgjithshëm kombëtar dhe tavani i borxhit qëndruan në 31.4 trilionë dollarë.
Qeveria amerikane ka një deficit mesatarisht rreth 1 trilion dollarë çdo vit që nga viti 2001, që do të thotë se shpenzon shumë më tepër para se sa merr në taksa dhe të ardhura të tjera.
Për të bërë diferencën, duhet të marrë hua për të vazhduar financimin e pagesave që Kongresi i ka autorizuar tashmë.
Veprimet e Kongresit për të rritur tavanin e borxhit nuk rritin angazhimet financiare të vendit, pasi vendimet për të shpenzuar paratë ligjësohen veçmas.
Çdo ndryshim në tavanin e borxhit kërkon miratimin e shumicës nga të dy dhomat e Kongresit.
Sa shpesh është ngritur tavani i borxhit?
Rritja ose pezullimi i tavanit të borxhit bëhet i nevojshëm kur qeveria duhet të marrë hua para për të paguar borxhet e saj.
Për pjesën më të madhe të shekullit të kaluar, ngritja e tavanit ka qenë një procedurë relativisht rutinë për Kongresin.
Sa herë që Departamenti i Thesarit nuk mund të paguante më faturat e qeverisë, Kongresi ka vepruar shpejt dhe ndonjëherë njëzëri për të rritur kufirin e asaj që mund të marrë hua.
Që nga viti 1960, Kongresi e ka rritur tavanin shtatëdhjetë e tetë herë, më së fundi në vitin 2021.
Dyzet e nëntë nga këto rritje u zbatuan nën presidentët republikanë dhe njëzet e nëntë ishin nën presidentët demokratë.
Kongresi gjithashtu mund të zgjedhë të pezullojë tavanin e borxhit, ose të lejojë përkohësisht Thesarin të zëvendësojë kufirin e borxhit, në vend që ta rrisë atë me një shumë të caktuar.
Ndërsa kjo lëvizje ishte e rrallë gjatë nëntëdhjetë viteve të para të ekzistencës së tavanit, Kongresi e ka pezulluar kufirin e borxhit shtatë herë që nga viti 2013.
Cilat do të ishin pasojat nëse Shtetet e Bashkuara shkelin tavanin e borxhit?
Disa ekspertë thonë se kjo do të paralajmëronte kaos për ekonomitë e SHBA-ve dhe globale.
Edhe në mungesë të mospagimit, arritja e tavanit të borxhit do të pengonte aftësinë e qeverisë për të financuar operacionet e saj, duke përfshirë sigurimin e mbrojtjes kombëtare ose të drejta financimi si Medicare ose Sigurimet Shoqërore.
Pasojat e mundshme të arritjes së tavanit përfshijnë një ulje nga agjencitë e vlerësimit të kredisë, rritje të kostove të huamarrjes për bizneset dhe pronarët e shtëpive si dhe një rënie të besimit të konsumatorit që mund të tronditë tregun financiar të Shteteve të Bashkuara dhe të çojë ekonominë e saj – dhe atë të botës – në recesion të menjëhershëm .
“Mendoj se është mjaft e sigurt të thuhet se nëse do të falimentonim, kjo i bën gjasat e një recesioni pothuajse të sigurta”, tha ish-sekretari i Thesarit Jacob Lew në një ngjarje në prill.
Ekonomistët e Goldman Sachs kanë vlerësuar se një shkelje e tavanit të borxhit do të ndalonte menjëherë rreth një të dhjetën e aktivitetit ekonomik të SHBA-ve.
