Politika është fe. Dhe si çdo fe, ajo ka nevojë për klerikë, doktrina, dogma dhe besimtarë. Ajo e shekullit XXI-të është një politikë laike, e shekullarizuar që kërkon vota më shumë në rrugë sesa në Kisha, dhe që të paktën në Perëndim, e ka përjashtuar të shenjtën nga platforma e saj programore.
Por nuk ka qenë gjithmonë kështu. Përkundrazi, Evropa e fillim-shekullit XX është shembulli kryesor i ndërlidhjes së ngushtë midis së shenjtës dhe profanes, midis besimit dhe pushtetit politik, që e ka karakterizuar historikisht kontinentin e vjetër.
Sepse ai ka par mobilizimin e kishave gjatë Luftës së Parë Botërore, të feve gjatë luftërave ballkanike, promovimin e orientalizmit, shfrytëzimin e Islamit nga fuqitë evropiane, dhe së fundmi, por jo më pak e rëndësishme, përhapjen e gjerë të shoqërive sekrete dhe sekteve ezoterike.
Ato përfaqësonin fytyrën e errët të Belle Époque (Epokës së Bukur), duke kushtëzuar një brez të tërë intelektualësh, studiuesish dhe politikanësh, si dhe duke ushtruar një ndikim kulturor domethënës dhe të qëndrueshëm.
Pasi këto realitete, që kishin të përbashkët refuzimin e Krishterimit tradicional dhe dëshirën për të rishkruar identitetin e Evropës, përgatitën padashur terrenin për ngritjen e ardhshme të ideologjisë naziste. Dhe në këtë listë të gjatë spikasin Shoqëria Teozofike e Madam Blavataskit, Ordo Templi Orientis e Karl Kellner, dhe mbi të gjitha urdhri hermetik i Agimit të Artë.
Origjina e këtij të fundit është ende e mbuluar me mister, ashtu si çdo gjë tjetër që lidhet me këtë shoqëri të vogël por të fuqishme sekrete, që nxiti shumë imagjinatën kolektive të britanikëve dhe evropianëve në fundin e shekullit XIX dhe fillimin e shekullit XX.
Gjithçka duket se ka nisi të zbulohej në vitin 1886 nga disa dorëshkrimeve të lashta e të koduara nga orientalisti dhe gjuetari i thesareve Kenet Mekenzi. Pasi i ekzaminoi dhe dështoi t’i dekriptonte, Mekenzi ia dorëzoi ato njërit prej masonëve më me ndikim të kohës, Adolfus Udford, që nga ana e tij ia kaloi vëllait të tij mason Uilliam Uestkot.
I ndihmuar nga një mason tjetër, Samuel Maters, Ueskot ia doli ta deshifronte dorëshkrimin e lashtë, duke gjetur fragmente nga Kabala hebraike, pjesë astrologjike, mësime alkimike dhe një hyrje në artet magjike dhe praktikat e profecive.
Dhe ai informacion i çmuar, do të përdorej nga këta 3 burra për të formuar në vitin 1887 shoqërinë sekrete Agimi i Artë. Në vitin 1888, me mbështetjen e konteshës Ana Shprengel, një eksponente e përfolur e Rosikrucianëve – që sipas disa historianëve nuk ka ekzistuar kurrë – Uestkot dhe Maters ngritën degën e parë të urdhrit në Londër, Tempullin e Uranisë dhe Isidës.
Udford nuk do të merrte pjesë në inaugurim, pasi vdiq një ditë më pas nga septicemia. Në një kohë të shkurtër dhe brenda pak vitesh, kjo shoqëri do të zgjerohej në të gjithë Britaninë e Madhe, nga Londra në Edinburg. Ajo hapi degë edhe në Evropën kontinentale, duke filluar nga Parisi në vitin 1893.
Popullariteti ishte i madh për shkak të aurës misterioze që rrethonte këtë urdhër, dëshirës së katolikëve dhe agnostikëve të zhgënjyer, në kërkim të fuqive të supozuara dhe besimit superior, duke zbatuar dorëshkrimet themeluese sipas udhëzimeve të Uestkot. Fuqi të tilla ishin aftësia për të komunikuar me entitetet hyjnore, të njohura si shefat sekretë, ndriçimi shpirtëror edhe psikokineza.
Ai u bë shumë popullor në mesin e artistëve dhe intelektualëve, të cilët filluan të kërkonin anëtarësimin e tyre në këtë shoqëri. Ndër ta përmendim aktorët dhe aktoret si Sara Ollgud, Florens Farr dhe Moud Gon; bankierë dhe sipërmarrës si Eni Horniman dhe Gustav Mejrink; këngëtare si Ana dë Bremo; poetë si Uilliam Sharp, XhonTodhanter dhe Uilliam Batler Jits, dhe shkrimtarë si Arnold Benet, Algernon Blekud, Sër Artur Konan Dojl (krijues i Sherlok Holmsit), Artur Maken, Saks Romer dhe Bram Stoker, autori i librit të famshëm “Drakula”.
Por nga ky urdhër ishin magjepsur jo vetëm aktorët dhe shkrimtarët, por edhe magjistarët, që ngjitën një nga një shkallët e dijes dhe mësuan gradualisht sekretet që lejoheshin vetëm për anëtarët e rinj.
Ndër mistikët, okultistët dhe magjistarët më të rëndësishëm që u bënë pjesë e këtij urdhri ishin padyshim Dario Karpaneda, Alister Krouli, Dion Fortun, Evelin Anderhill dhe Artur Uajt. Fortun do ta braktiste më vonë këtë shoqëri për të krijuar organizatën e tij – Shoqërinë e Dritës së Brendshme – ndërsa karizmatiku Krouli, magjistari më i famshëm i shekullit XX do të ishte shkatërruesi i shoqërisë.
Pasi u bë i besuari i Maters, Krouli i përdori aftësitë e tij bindëse për të vjedhur sekretet e dorëshkrimeve, për t’i prekur ato, duke ia dalë aty ku asnjë nga anëtarët e rinj nuk kishte pasur sukses. Zilia dhe mosmarrëveshjet shkaktuan në vitin 1900 një arratisje masive të ndjekësve.
Në pamundësi për ta përballuar krizën, Maters -që prej kohësh i kishte shkëputur të gjitha lidhjet me Ueskot -vëzhgonte i pafuqishëm shkatërrimin e organizatës dhe trashëgimtarët e vetëshpallur që shtoheshin dita-ditës.
Në vitet 1920-1930, shumë tempuj të Agimit të Artë u regjistruan në të gjithë Perëndimin, nga Shtetet e Bashkuara në Zelandën e Re. Por vetëm një pjesë e vogël e tyre kishin të bënin me origjinalin, i cili de fakto kishte përfunduar së ekzistuari për shkak të lojës keqdashëse të Kroulit.
Megjithatë, nëse kjo shoqëri ishte apo jo gjallë në periudhën e pasluftës, nuk ka rëndësi. Ajo që ka vërtet rëndësi është fati i mesazhit të saj, që mbijetoi duke përjetësuar idenë se Evropa kishte nevojë për një rinovim shumëdimensional, shpirtëror dhe antropologjik, dhe për të gjurmuar burimet e dijes së lashtë, të ruajtura në luginën e Indusit dhe të prodhuara nga raca e humbur Ariane.
Mesazhi i urdhrit hermetik të Agimit të Artë ka mbijetuar deri në ditët e sotme, pasi u mor dhe u ringjall nga lëvizjet e reja fetare që u shfaqën në të gjithë Perëndimin midis viteve 1960 -1970. Dhe (ri)leximi i teksteve të shenjta të përdorura nga urdhri, si dhe librave të shkruar nga Maters dhe ndjekësit e tij, ka kontribuar ndjeshëm në formimin e mendimit të Epokës së Re dhe mitologjisë së Wicca-s.
