Me Silvio Berlusconi-n vdiq Republika e Dytë, simbol i së cilës ai ishte padiskutim, siç kishte qenë Andreotti i të Parit.
Ndoshta duhet të shkruajmë “ajo vdes përfundimisht”, sepse dikush mund të kundërshtojë: por a nuk ishte tashmë e vdekur dhe e varrosur?
Po dhe jo. Në kuptimin që, për sa kohë që Berlusconi ishte ende pranë, ideja e shumicës, e përplasjes midis qendrës së djathtë dhe qendrës së majtë, e alternimit midis qeverive të zgjedhura nga votuesit nuk mund të konsiderohej plotësisht e përfunduar.
Dëshmi për këtë është se një nga kundërshtarët e fundit të Berlusconi-t, më i qytetëruari, më pak demonizuesi dhe me pak fjalë Veltroni, i cili si lider i të porsalindurit (sot shumë të vuajtur) Pd e sfidoi në 2008, duke humbur por me rezultatin historik 34 për njëqind, edhe tani, herë pas here, përpiquni të rihapni diskutimin mbi atë sistem.
Në atë fushatë elektorale befasuese, Veltroni e përkufizoi thjesht si “lider i kampit kundërshtar”, duke bërë me zgjuarsi një pjesë të italianëve të moderuar të votonin për Partinë Demokratike, një objektiv i studiuar mirë, i asimiluar me kristiandemokratët e majtë, por jo vetem.
Të njëjtët që e vranë menjëherë pas disfatës, duke e zëvendësuar me DC Franceschini të përhershëm, për shumë vite në krye të delegacionit qeveritar dhe ministër kulture dhe vetëm disa muaj në opozitë.
Berlusconi fitoi në 2008-ën, me të vërtetë e fshiu atë dhe në më pak se dy vjet hëngri fitoren në një debat budalla me Finin, aleatin e tij historik, i cili në fund pagoi faturën më të rëndë të mosmarrëveshjes dhe u largua nga politika, pas një debati shumë modest, për të, si një lider i së djathtës dhe një njeri që kishte legjitimuar postfashistët duke i nxjerrë nga nostalgjia e fashizmit, kandidimi në qendër me Casinin, i cili nuk arriti ta rizgjedhën.
Në atë moment, Republika e Dytë kishte mbushur tashmë katërmbëdhjetë vjet, që nga viti 1994 i jashtëzakonshëm në të cilin Kavalieri ishte shfaqur në skenë me objektivin e qartë të likuidimit të “partitokracisë” së Parë dhe ai ia kishte dalë, ndonëse për disa muaj një herë, falë Mattarellum-it, ligjit elektoral të konceptuar nga një ekspert i madh i kësaj çështjeje, i cili në atë kohë nuk mund ta imagjinonte se do të ishte pasardhësi i Napolitano-s.
Berlusconi, i cili sipas mikut të tij dhe bashkëpunëtorit të përjetshëm të Confalonierit ishte “një sakrament”, një mënyrë milaneze e të thënurit për të përcaktuar dikë jashtë zakonit, studioi me kujdes atë ligj shumë të ndërlikuar dhe nxori prej tij që ai mund t’i sillte “komunistët” në qeveri, të cilët ndërruan edhe emrin.
Një epilog për t’u shmangur me çdo kusht dhe fillimi i një jete të re, e treta, për ndërtuesin që kishte ndërtuar “Milan 2” dhe shpiku televizionin privat në Itali.
Në të njëjtat ditë, jemi në fund të vitit 1993, të njëjtën frikë kishte edhe një profesor tjetër i shkencave politike, liberali torinez Xhuliano Urbani.
Ai kërkoi një seancë dëgjimore me avokatin Gianni Agnelli dhe i shpjegoi atij planin për të parandaluar marrjen e pushtetit nga trashëgimtarët e PCI: duke shfrytëzuar praninë në territorin e Fiat dhe duke zgjedhur me kujdes kandidatët.
Por Agnelli nuk kishte dëshirë t’i shndërronte koncesionarët e prodhuesit të tij të makinave në zyra partiake, as të bëhej lider politik, as të përballej me një përplasje me “komunistët”, të cilët nuk i pëlqente, por me të cilët merrej prej kohësh.
Kështu që ai refuzoi. Jo pa raportuar megjithatë prof. Urbani, njeriu që sipas tij kishte cilësitë dhe aparaturat e nevojshme për të përballuar sfidën: Berlusconi.
Për ta ndihmuar Urbanin, ai thirri drejtpërdrejt në telefon Kompaninë e tij Transmetuese dhe i kërkoi të priste profesorin.
Kështu lindi Forza Italia, me drejtuesit e Publitalia të transformuar në agjit-prop, Berlusconi si udhëheqës i fushatës, televizionet e tij në kontroll për ta bërë atë të fitonte dhe në komandë të operacioneve një vezir i madh që më vonë përfundoi në burg për marrëdhëniet me mafien: Marcello Dell’Utri.
Kjo është pjesë e historisë tani, për mirë ose për keq.
Por ajo që Berlusconi kishte kuptuar, dhe mbetet ende një intuitë sot, është se krahas asaj të partive, sindikatave, të ashtuquajtur bota kolaterale, e cila e drejtonte mbledhjen e votave me metoda, kuptohet, madje e papërmendur ishte një Itali tjetër, e ngopur me sistemin e vjetër, e mbytur jo vetëm nga referendumet e Mariotto Segni-t në ’91 dhe ’93.
Një Itali që nuk kishte një rrogë fikse, por jetonte.
Një Itali që kishte modeluar televizionin e Berlusconi-t, stilin e tij të jetesës, historinë e tij personale të një borgjezi të vogël, i cili falë intuitës dhe guximit të tij sipërmarrës, ndërtoi një perandori dhe u bë miliarder.
Një Itali që i pëlqente të argëtohej dhe jo vetëm të ankohej.
Italia e Milanos 2 dhe Milano 3. Italia e “Drive in” dhe programet e para me ngjyra të Canale 5.
Italia e numrit të TVSH-së që gjithmonë mendonte se paguante shumë taksa.
Ishte kjo Itali që e çoi Berlusconi-n drejt fitores, e cila mbeti Berlusconi pavarësisht nga të gjitha parashikimet në shtatë vitet shumë të gjata, nga fundi i vitit 1994 deri në 2001, në të cilin ai u hodh në opozitë, gjë që e bëri të fitonte përsëri në 2001 dhe 2008 (duke duruar humbjen, me vetëm 24 mijë vota, në 2006).
Dhe ai kryesisht vazhdoi ta nderonte – ta votonte pak më pak – edhe pas perëndimit të diellit, pjesërisht për shkak të tij dhe “festave elegante” të populluara nga vajza që e futën në telashe, dhe pjesërisht për shkak të dënimit të tij për mashtrim tatimor ( më vonë u reduktua në Evropë) dhe përjashtimi nga Senati, që shënoi, por deri në një pikë të caktuar, largimin e tij nga skena, pasi dha dorëheqjen nga drejtimi i qeverisë në vitin 2011.
Sepse ndërsa të gjithë e prisnin ende në skenën e tij, me pjesën e tij të zakonshme, Berlusconi, tashmë i thyer në moshë, i kaluar të tetëdhjetat, kishte shpikur tashmë një komedi tjetër: gjyshi, plot halle, por ende i gatshëm për të luajtur rolin e tij sapo u kthye në Senat, për t’u angazhuar, për të vënë në dispozicion njohuritë dhe marrëdhëniet e tij ndërkombëtare, për t’u dhënë një dorë, nëse është e nevojshme, qeverive të lëkundura të Republikës së Tretë, në këmbim të asgjëje.
Kështu që kryevepra e tij, që për fat të keq ai nuk do të mund ta shijojë, të jetë funerali shtetëror në të cilin do të largohen të gjithë armiqtë e tij të vjetër, duke njohur tek ai dhuratat e jashtëzakonshme që e kanë sjellë në historinë modeste bashkëkohore të tridhjetë viteve të fundit të Italisë.
